Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Pleszewie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Pleszew, dnia 28 listopada 2024 r.

Sąd Rejonowy w Pleszewie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: sędzia Anna Zielińska

Protokolant: Aneta Biskup

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 listopada 2024 r. w Pleszewie

sprawy z powództwa D. K.

przeciwko (...) spółce akcyjnej
z siedzibą w S.

o zadośćuczynienie

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od powoda D. K. na rzecz pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. kwotę 2.717,00 zł (dwa tysiące siedemset siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie obliczanymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty i nie obciąża powoda pozostałymi kosztami.

Anna Zielińska

sygn. akt: I C 356/24

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 20 czerwca 2024 r. małoletni powód D. K. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. kwoty 50.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia ze doznaną krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 4 listopada 2023 r. do dnia zapłaty, kwoty 5.946,23 zł tytułem odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 4 listopada 2023 r. do dnia zapłaty oraz o ustalenie na przyszłość odpowiedzialności pozwanego na przyszłość, a ponadto o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że brał udział w wymianie uczniowskiej w C., w ramach programu (...) i w dniu 28 września 2022 r. w parku trampolin upadł i doznał złamania trzonu kości piszczelowej lewej. Powód domaga się wypłaty należnego odszkodowania i zadośćuczynienia za obrażenia i krzywdy jakich doznał wskutek wypadku z dnia 28 września 2022 r. Odszkodowanie w wysokości 5.946,23 zł obejmuje kwoty 895,73 zł za lekarstwa i opatrunki, 207,50 zł za zakup i wypożyczenie sprzętów ortopedycznych i rehabilitacyjnych, 900 zł za usługę rehabilitacyjną, 2.080,00zł za transport poszkodowanego z Z. do M.. Jako podstawę prawną żądania wskazał art. 444§1 kc. Ponadto domaga się również wypłaty zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na podstawie art. 445 kc.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Przyznał, że powód był objęty ochroną ubezpieczeniową zgodnie z polisą (...) i za uszczerbek na zdrowiu oceniony na 4% z (...) wypłacił świadczenie w wysokości 1.200,00 zł. Wskazał, że kwestia zadośćuczynienia i odszkodowania (koszty leczenia i rehabilitacji po powrocie do Polski) pozostają poza zakresem ubezpieczenia określonym w OWU i polisie.

W piśmie przygotowawczym z dnia 11 września 2024 r. pełnomocnik powoda sprecyzował, że pozwany ponosi odpowiedzialność z tytułu odpowiedzialności cywilnej deliktowej za szkody w związku z prowadzoną działalnością także jako ubezpieczyciel Szkoły Podstawowej nr (...) im. (...)w K., a która była organizatorem programu (...).

Pozwany w odpowiedzi na sprecyzowanie podstawy dochodzonych roszczeń podtrzymał swoje stanowisko i wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni powód D. K. był uczniem Szkoły Podstawowej nr (...) im (...) w K.. We wrześniu 2022 r. uczestniczył w organizowanej przez szkołę wymianie uczniowskiej (...) w C.. W dniu 28 września 2022 r. będąc w parku trampolin upadł i doznał złamania trzonu kości piszczelowej lewej. Został przewieziony do szpitala w Z., gdzie udzielono mu pomocy i założono gips. Gips został założony na całą nogę.

Wychowawczyni powiadomiła rodziców, którzy podjęli starania celem sprowadzenia powoda do Polski. O zdarzeniu został poinformowany również pozwany. Zorganizowano transport D. K. wraz z opiekunami do Z. do M. w C., gdzie rodzice odebrali syna. Po powrocie do Polski w dniu 1 października 2022 r. rodzice wraz z synem D. zgłosili się na Izbę Przyjęć Szpitala w K., gdzie powód został skierowany na leczenie operacyjne na Oddział U. (...). Tego samego dnia przeprowadzono pierwszą operację. W szpitalu przebywał do 3 października 2022 r. Kolejna operacja odbyła się 2 listopada 2022 r., a trzecia 1 marca 2023 r. W związku z brakiem możliwości samodzielnego poruszania się przez powoda jego rodzice złożyli wniosek o indywidualne nauczenie. W dniu 18 października 2022 r. orzeczono o potrzebie indywidualnego nauczenia ze względu na stan zdrowia ucznia uniemożliwiający uczęszczania do szkoły.

(dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 18-19v, 20-21, 22-23, dokumentacja medyczna k. 24-30, orzeczenie k. 31-32, zeznania L. K. k. 160-161, zeznania M. K. (2) k. 161)

Powód w okresie do 25 września 2022 r. do 1 października 2022 r. był ubezpieczony w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń w ramach ubezpieczenia (...). Ubezpieczenie obejmowało pomoc medyczną i koszty leczenia oraz assistance w podróży, (...) oraz bagaż.

(dowód: polisa k. 33-36, 82, owu k. 83-92)

Po wypadku powód wydał 895,73 zł na lekarstwa i opatrunki, 207,50 zł na zakup i wypożyczenie sprzętów ortopedycznych i rehabilitacyjnych, 900 zł na usługę rehabilitacyjną, transport poszkodowanego z Z. do M. kosztował 2.080,00 zł

(dowód: faktury VAT k. 38-49)

Matka powoda, L. K., zgłosiła szkodę ubezpieczycielowi, który w dniu 4 listopada 2022 r. odmówił wypłaty odszkodowania z ubezpieczenia kosztów leczenia i assistance. Wskazał na konieczność dalszej likwidacji szkody co do kosztów transportu w kwocie 1.930,00 zł. W dniu 10 października 2023 r. poprzez swojego pełnomocnika powód ponownie zgłosił szkodę pozwanemu z ubezpieczenia (...). Decyzją z dnia 3 listopada 2023 r. pozwany przyznał odszkodowanie w wysokości 2.846,34 zł, uznając refundację kosztów transportu D. K. do Polski potwierdzonych fakturą na kwotę 1930,00 zł, winietą na kwotę 310 (...) oraz obliczonych na podstawie kilometrówki. Tego samego dnia pozwany wydał decyzję o przyznaniu powodowi odszkodowania w wysokości 1.200,00 zł za następstwa nieszczęśliwego wypadku w postaci złamania trzonu kości piszczelowej lewej obliczonego jako 4% (przyznany procent trwałego uszczerbku) z 30.000 zł (suma ubezpieczenia (...)). Pozwany decyzją z dnia 18 października 2024 r. odmówił przyznania świadczenia z ubezpieczenia oc szkoły.

(dowód: decyzja pozwanego k. 50, 63-66, 93, 94v-96, 97-98, 172-172v, zgłoszenie szkody k. 54-62, dokumenty w aktach szkody na płycie CD koperta k. 79, opinia lekarska (...) k. 99, zasady ustalania uszczerbku dla lekarzy k. 100-115v)

Powód do dzisiaj odczuwa negatywne skutki wypadku. Z aktywnego dziecka stał się osobą wycofaną, ograniczenia fizyczne go krępują. Silny ból wywołał u niego stany napięcia i stres. Miał trudności z koncentracją i zasypianiem, a jego złe samopoczucie przekłada się na kontakty społeczne, codzienne funkcjonowanie oraz na brak zainteresowania nauką.

(dowód: zeznania L. K. k. 160-161, zeznania M. K. (2) k. 161)

Szkoła Podstawowa nr (...) im (...) w K. ubezpieczona jest w ramach odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzenia działalności w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń.

(dowód: polisa k. 127-133)

Stan faktyczny w ustalonym powyżej zakresie w zasadzie nie był sporny. Sąd pominął dowodowy z opinii biegłych z zakresu ortopedii i traumatologii narządu ruchu oraz z zakresu psychologii i psychiatrii celem ustalenia zakresu cierpień fizycznych i psychicznych powoda w związku ze zdarzeniem z dnia 28 września 2022 r., wysokości trwałego procentowego uszczerbku na zdrowiu powoda, prognoz co do odzyskania pełnej sprawności w przyszłości oraz na fakt występujących po dzień dzisiejszy dolegliwości. Wynik tego dowodu nabiera znaczenia po ustaleniu odpowiedzialności za zdarzenie. W tym zakresie zabrakło po stronie powodowej inicjatywy dowodowej, o czym będzie jeszcze mowa w dalszej części uzasadnienia. Dlatego Sąd odstąpił od tych dowodów, skoro ich przeprowadzenia byłoby kosztowne i czasochłonne, a bez wpływu na treść rozstrzygnięcia.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Odpowiedzialność pozwanego opiera się na art. 805 § 1 kc i art. 822 § 1 kc. W ramach umowy ubezpieczenia OC towarzystwo ubezpieczeń zobowiązane jest do zapłaty odszkodowania za powstałą szkodę, jeżeli odpowiedzialność cywilną za tą szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia OC.

Rzeczą Sądu w pierwszej kolejności i to wobec kwestionowania zasady odpowiedzialności było ustalenie, czy ubezpieczona szkoła ponosi odpowiedzialność za skutki wypadku, który miał miejsce podczas wyjazdu powoda do C.w ramach programu (...). Z treści pozwu nie wynika na jakich zasadach działał program wymiany uczniowskiej(...), jakie były zasady uczestnictwa, jakie obowiązki w związku z wyjazdem dziecka wzięła na siebie szkoła, jakie obwiązki miała szkoła państwa przyjmującego, czy i jakiej treści umowa obowiązywała między szkołami, względnie między szkołą państwa wysyłającego a rodzicami ucznia. Żadnej z tych informacji nie ma w pozwie i w dołączonych do niego dokumentach. Pozew został zredagowany niejasno. Początkowo można było odnieść wrażenie, że powód dochodzi świadczeń z ubezpieczenia (...). Ta polisa została dołączona do pozwu, ponadto powód powołał się na postępowanie likwidacyjne szkody, które dotyczyło właśnie ubezpieczenia w podróży. Dopiero w reakcji na treść odpowiedzi na pozew pełnomocnik powoda sprecyzował, że pozwane towarzystwo ubezpieczeń ponosi odpowiedzialność z tytułu odpowiedzialności cywilnej deliktowej za powstałe szkody w związku z prowadzoną działalnością,, także jako ubezpieczyciel szkoły, do której uczęszczał małoletni powód. Powołanie się na delikt rodzi po stronie powodowej obowiązek wykazania jego zaistnienia.

Podstawowe znaczenie dla możności przypisania sprawcy szkody odpowiedzialności odszkodowawczej opartej na art. 415 kc ma określenie zdarzenia, za które podmiotowi przypisywana jest odpowiedzialność (czyn sprawcy). Czynem tym może być działanie, jak i zaniechanie, a za bezprawne należy kwalifikować czyny zakazane przez przepisy prawne, bez względu na ich źródła, mające charakter abstrakcyjny, nakładające powszechny obowiązek określonego zachowania, a więc nakazując lub zakazując generalnie oznaczonym podmiotom określonych zachowań w określonych sytuacjach. Za bezprawne uznaje się także zachowania sprzeczne z zasadami współżycia społecznego albo dobrymi obyczajami, a więc normami moralnymi powszechnie akceptowanymi w całym społeczeństwie lub grupie społecznej. Działanie (zaniechanie) sprawcy musi być przy tym zawinione. Przez winę rozumieć zaś należy możność postawienia danej osobie zarzutu, że nie zachowała się prawidłowo (tj. zgodnie z prawem i zasadami współżycia społecznego), chociaż mogła i powinna tak się zachować. Innymi słowy, że w konkretnej sytuacji dopuścił się on nagannej decyzji odnoszącej się do podjętego przez niego bezprawnego czynu. Przepis art. 415 kc zobowiązuje do naprawienia szkody wyrządzonej drugiemu ze swej winy, obejmując pojęciem winy nie tylko działanie lub zaniechanie rozmyślne, lecz także inne postacie winy z niedbalstwem włącznie.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy podkreślić, że z przedstawionych w toku postępowania dowodów nie wynika, w jakich dokładnie okolicznościach doszło do wypadku; czy wyjście do parku trampolin miało miejsce w ramach czasu organizowanego przez szkołę, czy w ramach czasu wolnego spędzonego u rodziny przyjmującej dziecko, czy w czasie zabawy były obecne inne dzieci ze szkoły powoda i wychowawcy, pod czyją opieką znajdowało się wówczas dziecko, jakie obowiązki miał opiekun i czy w związku z tym doszło do naruszenia tych obowiązków. Pewnych informacji na ten temat dostarcza decyzja pozwanego z dnia 18 października 2024 r., jest ona jednak wynikiem samodzielnych ustaleń pozwanego. Przed sądem wszystkie te okoliczności zgodnie z ciężarem dowodu powinna wykazać strona powodowa.

Pełnomocnik powoda skupił się na skutkach wypadku, pominął zaś zupełnie przyczynę, zakładając niejako nieograniczoną odpowiedzialność szkoły. Tymczasem przypisanie szkole odpowiedzialności musi być poprzedzone wykazaniem winy i udowodnieniem konkretnych naruszeń.

Przepis art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 28 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela ( (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 986 ze zm.) nakłada na nauczyciela obowiązek rzetelnego realizowania zadań związanych z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę. Jest oczywiste, że szkoła ma obowiązek zapewnienia uczniom bezpieczeństwa, ale w sposób najmniej ograniczający swobodę uczniów, na zasadzie współpracy z nimi, realizując w ten sposób program wychowawczy. W niniejszej sprawie ustalenie odpowiedzialności musi uwzględniać szczególne zasady i warunki pobytu ucznia za granicą. Nie sposób twierdzić, że o winie pozwanego świadczy każdorazowe zaistnienie zagrożenia bezpieczeństwa, ponieważ jasne jest, iż może dojść do tego także w sytuacjach, którym nie można było zapobiec mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność szkoły nie jest ani absolutna, ani oparta na zasadzie ryzyka. Poza tym trzeba mieć na uwadze, że są jeszcze zdarzenia losowe, za które przypisanie odpowiedzialności jest niemożliwe. Definiowane są one jako nieszczęśliwe wypadki, czyli gwałtowne zdarzenia wywołane przyczyną zewnętrzną, będące wyłączną oraz bezpośrednią przyczyną zdarzenia objętego odpowiedzialnością ubezpieczyciela.

Przyczyną sprawczą - zewnętrzną - zdarzenia może być zatem każdy czynnik zewnętrzny (nie wynikający z wewnętrznych właściwości człowieka) zdolny wywołać w określonych warunkach szkodliwe skutki. W tym znaczeniu przyczyną zewnętrzną może być nie tylko maszyna, siły przyrody, czyn innej osoby, ale także czynność samego poszkodowanego np. podźwignięcie, podbiegnięcie, nieskoordynowany ruch, potknięcie, upadek, nadmierny wysiłek fizyczny (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - zasada prawna - z dnia 11 lutego 1963 r., III PO 15/62, OSNC 1963, Nr 10, poz. 215, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 lipca 1979 r., III CZP 40/79, OSP 1980, Nr 5, poz. 85, wyrok składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 27 września 1971 r., III CRN 332/71, OSNC 1972, Nr 4, poz. 73, wyroki Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 1973 r., II CR 250/73, nie publ., z dnia 19 lutego 1975 r., II CR 867/74, nie publ., z dnia 26 marca 1975 r., III CRN 460/74, OSNC 1976, Nr 5, poz. 111, z dnia 16 czerwca 1980 r., III PR 33/80, nie publ., i z dnia 30 lipca 1997 r., II UKN 91/97, OSNP 1998, Nr 11, poz. 344). Orzecznictwo jest zatem zgodne, że upadek, nieskoordynowany ruch, czy potknięcie mogą być rozumiane jako przyczyna zewnętrzna, która prowadzi do nieszczęśliwego wypadku.

Ze zgromadzonych dowodów wynika, że zdarzenie z dnia 28 września 2022 r. ma raczej cechy nieszczęśliwego wypadku niż deliktu objętego ochroną ubezpieczeniową w ramach ubezpieczenia OC szkoły. Nie w tym jednak rzecz; istotne bowiem jest to, że powód wywodząc swoje roszczenie z odpowiedzialności szkoły, nie wykazał po jej stronie żadnego deliktu i to wbrew obowiązkowi wynikającemu z treści art. 6 kc.

Przy postępowaniu zmierzającym do ustalenia faktów sprawy należy uwzględnić ciężar dowodu. Zwrot ten jest używany w dwóch podstawowych znaczeniach: formalnym (procesowym) i materialnoprawnym. W znaczeniu formalnym wskazuje on podmioty, które powinny przejawiać inicjatywę w zbieraniu dowodów i wykazywaniu twierdzeń. W znaczeniu materialnoprawnym określa on, kto ponosi ujemne konsekwencje tego, że istnienie doniosłego dla rozstrzygnięcia sprawy faktu nie zostało w toku postępowania sądowego udowodnione. Kwestię tę rozstrzyga art. 6 kc stanowiąc, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne.

Jeżeli więc ktoś powołuje się przed sądem na pewien fakt, z którym prawo wiąże jakieś korzystne dla niego konsekwencje prawne, a fakt ten nie zostanie przez niego udowodniony, wówczas przegrywa sprawę, czyli jego roszczenie nie zostaje uwzględnione. Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w pkt 1 wyroku.

O kosztach Sąd orzekł w pkt 2 wyroku na podstawie art. 102 kpc.

Orzeczenie o kosztach powinno być sprawiedliwe. Reguła, odpowiedzialności za wynik procesu wynikająca z art. 98 § 1 kpc, została uzupełniona przez ustawodawcę zasadami kompensacji, słuszności i zawinienia. Oparcie rozstrzygnięcia o kosztach procesu na jednej z uzupełniających zasad orzekania o kosztach, powinno być poprzedzone stwierdzeniem, że sytuacja zaistniała w sprawie wskazuje na celowość wyłączenia normy ogólnej, podyktowanego przewidzianymi w nich względami. Możliwość obciążenia strony przegrywającej jedynie częścią kosztów albo nieobciążenia jej w ogóle tymi kosztami, uzależniona jest, stosownie do art. 102 kpc, od wyłonienia się w sprawie wypadków szczególnie uzasadnionych, wskazujących że ponoszenie kosztów pozostawało w sprzeczności z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. W ocenie Sądu obciążenie powoda kosztami postępowania byłoby niesłuszne. W niniejszej sprawie koszty pozwanego to koszty zastępstwa procesowego 5.400,00 zł i opłata skarbowa 17,00 zł. Są to bardzo wysokie koszty, niewspółmierne do charakteru sprawy i stopnia jej skomplikowania, a także czasu jej trwania. Trzeba pamiętać, że powód korzysta ze stałej obsługi prawnej, a sprawa o zadośćuczynienie ma charakter typowy. Powód jest osobą małoletnią i już poniósł koszty zastępstwa procesowego 5.400,00 zł i opłaty w wysokości 2.798,00 zł. Pozwany zupełnie inaczej odczuje ciężar finansowy prowadzenia sporu przed sądem niż osoba fizyczna, do tego małoletnia. Praktyka orzecznicza często odwołuje się do przywileju wynikającego z art. 102 kpc w przypadku gdy strona wygrywająca korzysta ze stałej obsługi prawnej. Sąd zredukował więc koszty należne pozwanemu.

Anna Zielińska