Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Pleszewie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Pleszew, dnia 6 czerwca 2023 r.

Sąd Rejonowy w Pleszewie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: sędzia Anna Zielińska

Protokolant: Aneta Biskup

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 maja 2023 r. w Pleszewie

sprawy z powództwa (...)

im. (...) z siedzibą w G.

przeciwko D. G. (1)

o zapłatę

oddala powództwo,

zasądza od powoda(...) im. (...) z siedzibą w G. na rzecz pozwanej D. G. (1) kwotę 5.417,00 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Anna Zielińska

Sygnatura akt: I C 72/23

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym 11 sierpnia 2022 r. w elektronicznym postępowaniu upominawczym powód (...) im. (...) z siedzibą w G. wniósł o zasądzenie od pozwanej D. G. (1) kwoty 51.690,75 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od dnia 11 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie na swoją rzecz od pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu podał, że 9 lipca 2020 r. udzielił pozwanej pożyczki w kwocie 54.000,00 zł. Z uwagi na brak zapłaty rat pożyczki powód wypowiedział pozwanej umowę.

Na zadłużenie stanowiące wartość przedmiotu sporu składają się następujące należności:

• niespłacony kapitał pożyczki 47.905,52 zł,

• skapitalizowane odsetki w kwocie 1.339,77 zł i 2.445,46 zł.

W dniu 9 września 2022 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, który nie został skutecznie doręczony pozwanej. wobec tego postanowieniem z dnia 16 grudnia 2022 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie uchylił nakaz zapłaty z dnia 9 września 2022 r. i umorzył postępowanie.

Dnia 30 stycznia 2022 r. powód wniósł pozew do Sądu Rejonowego w Pleszewie przeciwko pozwanej w trybie art. 505 ³⁷ § 2 k.p.c. Wniósł o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kwoty 51.690,75 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych

Na zadłużenie stanowiące wartość przedmiotu sporu składają się następujące należności:

• niespłacony kapitał pożyczki 47.905,52 zł,

• odsetki naliczone do dnia wniesienia pozwu w wysokości 1.339,77 zł (tytułem niezapłaconych odsetek za opóźnienie naliczanych w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki lub jej raty)

• odsetki zwykłe umowne naliczone do dnia postawienia pożyczki w stan wymagalności w wysokości 2.445,46 zł.

Pozwana D. G. (1) reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na swoją rzecz zwrot kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwana zaprzeczyła zasadności roszczenia powoda tak co do zasady, jak i wysokości. Podniosła zarzut braku wymagalności roszczenia z uwagi na brak skutecznego wypowiedzenia umowy pożyczki oraz brak prawidłowego wezwania do zapłaty, wskazując że wypowiedzenie oraz wezwanie zostały wysłane na nieprawidłowy, niezgodny z treścią umowy adres.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana D. G. (1) jest członkinią (...) im. (...) z siedzibą w G. od 9 lipca 2020 r. W deklaracji członkowskiej jako adres zamieszkania wskazano ul. (...) w P., a jako adres do korespondencji (...)w P..

W dniu 9 lipca 2020 r. pozwana D. G. (1) zawarła z powodem (...) im. (...) z siedzibą w G. umowę pożyczki (kredyt konsumencki) nr (...). W umowie wskazano, że pozwana zamieszkuje w P. przy ul. (...). Pożyczka została udzielona w wysokości 54.000,00 zł na okres od 9 lipca 2020 r. do 30 grudnia 2028 r. Pożyczka została oprocentowana według zmiennej stopy procentowej, która na dzień zawarcia umowy wynosiła 7,20% w skali roku. Pożyczka miała być przeznaczona na cel konsumpcyjny. Szacunkowa wartość odsetek wyniosła 18.475,22 zł. W pkt 19 umowy strony zastrzegły prowizję w wysokości 4.590,00 zł. Zabezpieczeniem pożyczki miało być zawarcie umowy ubezpieczenia indywidualnego, której koszt wyniósł 8.819,42 zł. (...) zastrzegła w umowie 30-dniowy termin wypowiedzenia w przypadku stwierdzenia, że warunki udzielenie pożyczki nie zostały dotrzymane, a także w przypadku gdy pożyczkodawca nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy listem poleconym do zapłaty opóźnionych rat w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy.

(dowód: umowa pożyczki k. 8-11v, regulamin k. 12-13, tabela opłat i prowizji k. 14-15, harmonogram k. 16-17, deklaracja członkowska k. 78-78v)

Pożyczka została wypłacona w dniu 9 lipca 2020 r.. Jeszcze tego samego dania z tego rachunku została opłacona w całości prowizja w wysokości 4.590,00 zł i składka ubezpieczeniowa w kwocie 8.821,42 zł.

(dowód: zestawienie operacji k. 23-25)

Pismem datowanym na dzień 15 grudnia 2021 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty wymagalnego zadłużenia z tytułu umowy pożyczki, które na dzień 15 grudnia 2021 r. miało wynosić 716,47 zł w terminie 14 dni po rygorem wypowiedzenia umowy kredytowej oraz postawienia całego zadłużenia w stan natychmiastowej wykonalności. Pismo zostało wysłane pozwanej na adres (...)w P.

(dowód: wezwanie do zapłaty k. 20)

Powód pismem datowanym na dzień 17 stycznia 2022 r. ponownie wezwał ostatecznie pozwaną do zapłaty należności, które na dzień 17 stycznia 2022 2021 r. wynosić miały 941,54 zł w terminie 14 dni po rygorem wypowiedzenia umowy kredytowej oraz postawienia całego zadłużenia w stan natychmiastowej wykonalności. Pismo zostało wysłane pozwanej na adres (...) w P.

(dowód: wezwanie do zapłaty k. 21, wyciąg z książki nadawczej k. 22-22v,)

Pismem datowanym na dzień 16 maja 2022 r. powód wypowiedział pozwanej umowę pożyczki z dnia 9 lipca 2020 r. z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia. Wypowiedzenie zostało wysłane pozwanej na adres (...) w P. i powróciło do nadawcy po awizowaniu. Pismo zostało wysłane pozwanej na adres (...) w P.

(dowód: wypowiedzenie umowy k. 18, zpo k.19-19v)

Sąd zważył co następuje:

Udzielanie kredytów i pożyczek to podstawowa działalność spółdzielczej kasy oszczędnościowo – kredytowej (art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo – kredytowych t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2412 ze zm.)

Przez umowę kredytu (...) zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel (przedmiot kredytu), a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie i zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu w oznaczonym terminie. Dodatkowo zobowiązanie kredytobiorcy obejmuje też obowiązek zapłacenia odsetek oraz prowizji, w przewidzianych w umowie terminach – wynagrodzenia za korzystanie ze środków pieniężnych. Z tego ostatniego wynika, że umowa kredytu jest odpłatna. Kredyt musi mieć też swoje przeznaczenie, a jego przedmiotem jest określona kwota pieniężna. Zawarcie umowy kredytu wymaga formy pisemnej ( ad probationem).

Zgodnie z art. 720 kc, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem.

Z kolei w myśl art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1083) przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się między innymi umowę pożyczki i umowę kredytu.

Umowa, na której powód opiera powództwo ma charakter konsumencki. Ustawę z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim z mocy art. 2 stosuje się także do umów o kredyt konsumencki, który (...) w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia swojemu członkowi.

Powód wywodzi swoje roszczenie z treści art. 471 kc, zgodnie z którym dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Niewykonanie zobowiązania zachodzi wówczas, gdy w zachowaniu dłużnika nie występuje nic, co odpowiadałoby spełnieniu świadczenia, natomiast nienależyte wykonanie zobowiązania ma miejsce wtedy, gdy zachowanie dłużnika zmierzało do spełnienia świadczenia, jednak osiągnięty przez niego wynik nie spełnia wymogów świadczenia, do którego dłużnik był zobowiązany. W związku z takim zachowaniem dłużnika wierzycielowi przysługuje odszkodowanie. W przypadku, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego funkcję odszkodowawczą pełnią odsetki ( patrz: art. 481 § 1 - 3 kc), które przysługują wierzycielowi za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Umowa o kredyt konsumencki powinna być sformułowana w sposób jednoznaczny i zrozumiały, powinna zawierać między innymi informację o kosztach, w tym prowizjach oraz kosztach usług dodatkowych w szczególności ubezpieczeń. Te wszystkie dane powinny być przedstawione kredytobiorcy jeszcze przed zawarciem umowy, w sposób umożliwiający konsumentowi podjęcie decyzji co do kredytu (art. 11, 13, 14, 29, 30 ukk).

Powód dochodzi od pozwanego należności wynikającej z konkretnej umowy, jaką strony zawarły 9 lipca 2020 r. Pożyczka została udzielona na cele konsumpcyjne.

Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu mającego istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zasada skonkretyzowana w tym przepisie jest jasna – kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić okoliczności faktyczne uzasadniające to żądanie. Zaprzeczenie okolicznościom dokonane przez stronę przeciwną wywołuje ten skutek, że istotne dla sprawy fakty stają się sporne i muszą być udowodnione. W razie ich nieudowodnienia Sąd oceni je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać się o prawdziwości twierdzeń na innej podstawie.

Proces cywilny jest kontradyktoryjny, a inicjatywa dowodowa należy do stron. Sąd nie może zastępować stron postępowania, tym bardziej nie ma obowiązku wezwania o stosowne dokumenty; zwłaszcza jeśli są to dokumenty, które dla rozstrzygnięcia mają kluczowe znacznie. Art. 232 kpc stanowi, że strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Przepis ten w zakresie, w jakim przewiduje obowiązek inicjatywy dowodowej stron odnosi się do przepisów ogólnych postępowania cywilnego, które nakładają na stronę ten właśnie obowiązek, czyli art. 3 i 6§2 kpc.

Powód jako dowód istnienia roszczenia przedstawił uwierzytelniony odpis umowy pożyczki (kredytu konsumenckiego), umowa opatrzona jest podpisem pozwanej, która nie podważała jego prawdziwości.

Zarzut braku wydania środków pieniężnych pozostaje chybiony w świetle dowodu w postaci historii rachunku płatniczego (k. 81-82v). Trafny natomiast jest w ocenie Sądu zarzut nieskutecznego wypowiedzenia umowy pożyczki.

W ocenie Sądu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy nie można domniemywać. Musi być ono jednoznaczne w swej treści i złożone przez osobę upoważnioną do reprezentacji (...). W szczególności w przypadku umowy o charakterze konsumenckim wypowiedzenia jako takiego nie może zastąpić złożenie pozwu. Takie stanowisko prezentowane przez praktykę orzeczniczą w niektórych sprawach nie może być miarodajne w sprawach z udziałem konsumenta. Konsument nie może być bowiem zaskakiwany przez bank akcją procesową w sytuacji, kiedy nie doszło do złożenia wyraźnego i jednoznacznego w swej treści oświadczenia banku (...) o wypowiedzeniu umowy kredytu. Poza tym pełnomocnictwo procesowe nie obejmuje czynności materialnej w postaci wypowiedzenia umowy.

Wypowiedzenie jest prawem kształtującym, które jest realizowane poprzez oświadczenie złożone drugiej stronie umowy (art. 61 kc). Z uwagi na szczególne skutki jakie ze sobą niesie, a które prowadzą do zerwania pomiędzy stronami węzła obligacyjnego, uznać należy, że zgodnie z art. 60 kc zachowanie takie nie powinno pozostawiać żadnych wątpliwości co do prawidłowości jego złożenia. Przepis art. 60 kc o ile pozostawia swobodę w doborze zachowania wyrażającego wolę, to stawia wymóg tego, aby było ono zrozumiałe dla jego odbiorcy - innymi słowy by ten mógł ustalić jaki był sens tego oświadczenia.

Ocena skuteczności wypowiedzenia umowy pożyczki (kredytu konsumenckiego) przez (...) wymaga uwzględnienia zarówno postanowień umowy łączącej strony jak również regulacji zawartej w art. 75c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (por. wyrok SA w Katowicach z dnia 28 grudnia 2017 r. I ACa 713/17), do którego odsyła art. 36 ustawy o SKOK-ach. Przepis ten przewiduje, że w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w przypadku utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu, o ile ustawa z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne nie stanowi inaczej. Termin wypowiedzenia, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni. Oczywiście strony w ramach swobody umów mogą zastrzec termin dłuższy.

Art. 75c stanowi, że jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Restrukturyzacja dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę. Bank, w przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia, przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację.

Art. 75 c Prawa bankowego nałożył na banki obowiązek wdrożenia określonej procedury, która prowadzi do skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu. Zatem skuteczne wypowiedzenie umowy kredytu wymaga podjęcia przez bank dwóch odrębnych czynności najpierw wezwania do zapłaty zaległych rat, pod rygorem wypowiedzenia umowy, a następnie sporządzenia oświadczenie o wypowiedzeniu umowy. Na to zwrócił uwagę Sąd Okręgowy w Kaliszu wyroku z dnia 7 lutego 2019 r. (II Ca 865/18) i z dnia 28 października 2020 r. ( II Ca 566/20), którym też stanął na stanowisku że nie jest zasadne roszczenie z umowy kredytu w sytuacji kiedy bank nie wykazał, że umowa została skutecznie wypowiedziana. Powództwo takie jest przedwczesne i powinno zostać oddalone (podobnie np. wyrok SA w Gdańsku z dnia 3 grudnia 2019 r. V ACa 454/19 Lex nr 2797436, wyrok SA w Białymstoku z dnia 8 maja 2019 r. I Aca 833/18 Lex nr 2712198, wyrok SA w Białymstoku I ACa 160/19Lex nr 2726790).

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy.

Jeszcze raz należy podkreślić, że oświadczenie o wypowiedzeniu umowy musi dojść do adresata w takie sposób, by mógł zapoznać się z jego treścią. Tymczasem wszystkie wezwania do zapłaty oraz wypowiedzenie umowy zostały skierowana na adres, który nie został wskazany przez D. G. (1) w umowie. Pozwana żadnego z tych pisma nie odebrała i po awizowaniu powracały one do adresata. Powód wyjaśnia wybór adresu odwołaniem do deklaracji członkowskiej. Faktycznie w deklaracji członkowskiej wpisane są dwa adresy tj. adres zamieszkania tożsamy z adresem wskazanym w umowie i inny adres do korespondencji. Trzeba jednak dostrzec i podkreślić, że deklaracja jako taka nie stanowi części umowy, natomiast z samej umowy wynika wyłącznie jeden adres pozwanej i jest to adres (...) w P.. Pod ten adres nie zostały skierowane ani kolejne wezwania do zapłaty, ani oświadczenie o wypowiedzeniu.

Skoro w umowie pożyczki pozwana wskazała jeden adres, tj. adres zamieszkania – co do którego (...) miała uzasadnione podstawy, by przyjąć że stanowi adres aktualny i w istocie tak jest – to doręczenie korespondencji na adres wskazany w deklaracji członkowskiej, która nie stanowi integralnej części umowy nie może być uznane za skuteczne (por. np. wyrok SO w Krakowie z dnia 10 marca 2014 r. I C 2342/12) Praktyka banku, który odstępuje od doręczania kredytobiorcy przesyłki pod znanym sobie adresem, który jest adresem zamieszkania kredytobiorcy jest praktyką wadliwą.

Należy też wskazać, niezależnie do powyższych rozważań, iż załączone do pozwu wyciągi z książki nadawczej nie stanowią dowodu na skuteczne doręczenie korespondencji. W ocenie Sądu by udowodnić, że doszło do skutecznego doręczenia, przesyłki poleconej konieczne jest dołączenie zwrotnego potwierdzenia odbioru, sam wyciąg z książki nadawczej, czy wydruk z sytemu śledzenia przesyłek są niewystarczające.

Zgodnie bowiem z art. 61 § 1 kc oświadczenie woli zostaje złożone drugiej osobie z chwilą, gdy zostało złożone w taki sposób, że mogła ona zapoznać się z jego treścią. Jak zostało już wskazane, oświadczenie o wypowiedzeniu umowy pożyczki nie może pozostawiać żadnych wątpliwości, co do prawidłowości jego złożenia. Zgodnie z postanowieniem SN z dnia 27 października 2017 r. , Jedynie przesyłka prawidłowo doręczona, a zatem taka, co do której prawidłowo wypełniono zwrotne potwierdzenie odbioru, może stanowić dowód doręczenia stronie (uczestnikowi postępowania) orzeczenia (IV CZ 76/17). Zasady odnoszące się do doręczeń sądowych mają pomocnicze zastosowanie do doręczeń między stronami, w których głównym wyznacznikiem skuteczności jest art. 61 kc.

Z powyższego wywodu wynika, że nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy. Rzeczą strony w procesie jest przedstawienie swoich twierdzeń oraz ich uzasadnienie, a także wskazanie dowodów w taki sposób, aby sąd mógł je zweryfikować i ocenić zasadność żądania pozwu. Rozstrzygnięcie sądu winno opierać się na zgromadzonych w sprawie dowodach, a domniemania faktyczne i prawne mogą być stosowane jedynie pomocniczo w sposób ściśle określony w ustawie. Biorąc pod uwagę wszystkie wymienione okoliczności uznać należało, że powód nie wykazał, zgodnie z treścią art. 6 k.c., że żądanie mu się należy i dlatego Sąd oddalił powództwo. Sąd kierował się przy tym stanowiskiem Sądu Okręgowego w Kaliszu w sprawach, w których powództwo okazało się przedwczesne z uwagi na brak prawidłowego wypowiedzenia umowy (przykładowo II Ca 865/18, II Ca 263/19, II Ca 566/20, II Ca 31/21, II Ca 882/21).

Mimo uznania, że powództwo należy oddalić, co znalazło wyraz w pkt 1 wyroku, Sąd czuł się w obowiązku zająć stanowisko co do pozostałych zarzutów pozwanej, w tym zarzutu abuzywności. Umowa pożyczki, z której powód wywodzi swoje roszczenie ma charakter konsumencki. Choć bez wątpienia ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim zezwala kredytodawcy na zawarcie w umowie rozwiązań dotyczących naliczania opłat i prowizji, to jednak z wyłączeniem takich, które pozostają w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego i wskutek tego są nieważne. A rt. 353 1 k.c. wyłącza możliwość ułożenia stosunku prawnego w ten sposób, by jego treść sprzeciwiała się naturze stosunku, ustawie, zasadom współżycia społecznego.

Samo ograniczenie związane z wprowadzeniem do Kodeksu cywilnego art. 359 § 2 ¹ – 2 ³ k.c. określających maksymalną wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie jest wystarczającym instrumentem ochrony konsumenta. Dochodzi bowiem do sytuacji, w której kredytodawcy co prawda przestrzegają regulacji określających maksymalną wysokość odsetek, jednakże jednocześnie zastrzegają wysokie prowizje i dodatkowe opłaty o różnym charakterze, chcąc niejako zrekompensować sobie ograniczenie w zakresie odsetek od udzielonych środków. Co do zasady mają one na celu pokrycie kosztów ponoszonych przez kredytodawcę przy wykonywaniu określonej czynności, w praktyce mogą stanowić źródło jego dochodu, zwłaszcza w przypadku ich określenia w sposób ryczałtowy. Są to wszelkie koszty występujące przy prawidłowym wykonaniu umowy zgodnie z jej pierwotnym kształtem, do których poniesienia kredytobiorca (pożyczkobiorca) musi się zobowiązać w umowie, aby otrzymać kredyt.

Powyższe powoduje, iż koniecznym w niniejszej sprawie stało się rozważenie, czy w świetle art. 385 1 § 1 k.c. postanowienie umowne przewidujące obowiązek zapłaty przez pożyczkobiorcę prowizji jako że nie zostało uzgodnione indywidualnie z pozwaną – konsumentem, jest dla niej wiążące. Zgodnie z tym przepisem postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Z art. 385 1 § 3 k.c. wynika, iż nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

Sąd uznał, że zastrzeżenie prowizji w umowie na poziomie 4.590,00 zł biorąc pod uwagę pożyczoną kwotę nie stanowi nadmiernego zysku względem konsumenta i pozostaje w zgodzie z właściwościami łączącego strony stosunku. Zapis umowy, pozwalający stronie powodowej na pobranie prowizji ani nie godzi w dobre obyczaje ani nie narusza w żaden sposób słusznych interesów konsumenta. Opłata ta nie jest wygórowana i mieści się w granicach swobody kontraktowania, określonej w art. 353 1 k.c. , ponadto nie przekracza limitu ustawowego wynikającego z art. 36a ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

Odmienne wnioski należy natomiast wyciągnąć co do tych zapisów umownych, które przewidują zabezpieczenie pożyczki w postaci ubezpieczenia indywidualnego (...). Z tego tytułu z kwoty pożyczki potrącono składkę w wysokości 8.819,42 zł.

Powód mimo ciążącego na nim z mocy art. 6 kc obowiązku nie wykazał jednak, że pozwana zawarła umowę ubezpieczenia, co oznacza, że nie wiadomo jak kształtowało się zobowiązanie pozwanej z tego tytułu. W tej sytuacji należało uznać że składka na ubezpieczenie (...)się nie należy.

Niezależnie od tego w ocenie Sądu zapis umowy dotyczący pobrania przez powoda od pozwanej opłaty za ubezpieczenie w kwocie 8.819,42 zł (przy całkowitej kwocie pożyczki 40.562,11 zł) godzi w dobre obyczaje oraz narusza w sposób rażący interes konsumenta.

W rozumieniu art. 3851 § 1 k.c. "rażące naruszenie interesów konsumenta" oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast "działanie wbrew dobrym obyczajom" w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku. Istotą dobrych obyczajów jest szeroko rozumiany szacunek dla drugiego człowieka. W stosunkach z konsumentami powinien wyrażać się on informowaniem o wynikających z umowy uprawnieniach, niewykorzystywaniem uprzywilejowanej pozycji profesjonalisty przy zawieraniu umowy i jej realizacji, rzetelnym traktowaniu konsumenta jako równorzędnego partnera umowy. Za sprzeczne z dobrymi obyczajami można więc uznać działania zmierzające do niedoinformowania, dezorientacji, wywołania błędnego przekonania u konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Działania te potocznie określa się jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania.

Zdaniem Sądu, niewątpliwie pozwana nie miała wpływu na kształt umowy. Opłata za ubezpieczenia nie stanowi zaś świadczenia głównego. Powód przez zaniechanie przedstawienia umowy ubezpieczenia nie wykazał jaki związek z udzieloną pożyczką miało zastrzeżenie takiej opłaty. Ponadto wysokość zastrzeżonej opłaty wykracza poza rozsądny poziom, godząc w interesy konsumenta i stanowiąc źródło dodatkowego wzbogacenia pożyczkodawcy.

Wobec powyższego Sąd orzekł jak w pkt 1 wyroku. O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98§1 k.p.c. biorąc pod uwagę wynik sprawy i fakt profesjonalnej reprezentacji pozwanej w procesie.

Anna Zielińska